Urlop macierzyński to szczególny okres w życiu kobiety, który wiąże się z wieloma pytaniami dotyczącymi kwestii finansowych i ubezpieczeniowych. Jednym z najczęściej zadawanych pytań jest to, jak wygląda sytuacja składkowa w przypadku umowy zlecenia w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego. W niniejszym artykule wyjaśnimy najważniejsze zasady dotyczące opłacania składek ZUS w takich okolicznościach, prawa i obowiązki zleceniobiorczyń oraz możliwości łączenia zasiłku macierzyńskiego z pracą na umowę zlecenie.
Zasiłek macierzyński a umowa zlecenie – podstawowe informacje
Zasiłek macierzyński przysługuje osobom ubezpieczonym, które urodziły dziecko lub przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat (lub 10 lat w przypadku odroczenia obowiązku szkolnego). Aby otrzymać zasiłek macierzyński, kobieta musi podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Warto podkreślić, że w przypadku umowy zlecenia ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, w przeciwieństwie do umowy o pracę, gdzie jest ono obowiązkowe.
Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.
Wiele młodych mam zastanawia się, czy w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego mogą podjąć pracę na umowę zlecenie i jakie będą tego konsekwencje składkowe.
Czy można pracować na umowę zlecenie podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego?
Odpowiedź brzmi: tak, można. Przepisy nie zabraniają wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jest to istotna różnica w porównaniu do zasiłku chorobowego, przy którym praca skutkuje utratą prawa do zasiłku.
Należy jednak pamiętać o kilku istotnych kwestiach:
- Zasiłek macierzyński z tytułu umowy o pracę nie zostanie pomniejszony ani wstrzymany z powodu wykonywania umowy zlecenia.
- Umowa zlecenie może być zawarta zarówno z dotychczasowym pracodawcą, jak i z innym podmiotem.
- Charakter pracy wykonywanej na zlecenie powinien być inny niż ten wynikający z umowy o pracę (jeśli dotyczy tego samego pracodawcy).
Zasady opłacania składek ZUS od umowy zlecenia podczas urlopu macierzyńskiego
Kwestia opłacania składek ZUS w przypadku wykonywania umowy zlecenia podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego zależy od kilku czynników, przede wszystkim od tego, z kim zawieramy umowę.
Umowa zlecenie zawarta z innym podmiotem niż pracodawca
Jeśli kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskim zawrze umowę zlecenia z innym podmiotem niż jej pracodawca, to od takiej umowy będą odprowadzane następujące składki:
- Składka emerytalna (obowiązkowa)
- Składka rentowa (obowiązkowa)
- Składka wypadkowa (obowiązkowa)
- Składka zdrowotna (obowiązkowa)
- Składka chorobowa (dobrowolna)
Ważne: Możesz uniknąć opłacania składek emerytalnej i rentowej, jeśli posiadasz już inny tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. umowę o pracę, z której przebywasz na urlopie macierzyńskim), a wynagrodzenie z umowy zlecenia nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji wystarczy złożyć zleceniodawcy odpowiednie oświadczenie.
Umowa zlecenie zawarta z własnym pracodawcą
Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy umowa zlecenia zostaje zawarta z własnym pracodawcą, u którego kobieta jest zatrudniona na umowę o pracę i z którego przebywa na urlopie macierzyńskim:
W przypadku zawarcia umowy zlecenia z własnym pracodawcą, składki ZUS są zawsze obowiązkowe, niezależnie od wysokości wynagrodzenia, i są sumowane z podstawą wymiaru składek z umowy o pracę.
Oznacza to, że zleceniodawca (będący jednocześnie pracodawcą) musi odprowadzić wszystkie obowiązkowe składki: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Nie ma możliwości zwolnienia z tego obowiązku, nawet jeśli wynagrodzenie z umowy zlecenia jest niewielkie.
Kod ubezpieczenia dla umowy zlecenia na urlopie macierzyńskim
Dla osoby wykonującej umowę zlecenia w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego z innego tytułu najczęściej stosowany jest kod ubezpieczenia 04 30 XX. Natomiast jeśli osoba ta nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (np. z powodu złożenia odpowiedniego oświadczenia przy spełnieniu warunków), stosuje się kod 04 11 XX.
W przypadku umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą, stosuje się kod 01 10 XX, taki sam jak dla pracownika, co odzwierciedla fakt, że pod względem składkowym taka umowa jest traktowana podobnie jak umowa o pracę.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego przy umowie zlecenie
Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. W przypadku umowy zlecenia, jeśli kobieta dobrowolnie opłacała składkę chorobową, zasiłek macierzyński wynosi:
- 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego
- 100% lub 70% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego (zależnie od wybranej opcji)
Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Warto pamiętać, że im wyższa podstawa składki chorobowej, tym wyższy zasiłek macierzyński.
Praktyczne wskazówki dla zleceniobiorczyń na urlopie macierzyńskim
- Dokumentacja – przed podjęciem umowy zlecenia w trakcie urlopu macierzyńskiego warto skonsultować się z ZUS i uzyskać pisemne potwierdzenie dotyczące indywidualnej sytuacji. Unikniesz w ten sposób ewentualnych nieporozumień i problemów w przyszłości.
- Oświadczenia – jeśli spełniasz warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składek z tytułu umowy zlecenia, złóż odpowiednie oświadczenie zleceniodawcy. Pamiętaj, że oświadczenie takie należy złożyć przed rozpoczęciem wykonywania umowy.
- Monitorowanie progów – jeśli korzystasz ze zwolnienia z opłacania składek z tytułu umowy zlecenia ze względu na nieprzekraczanie minimalnego wynagrodzenia, regularnie monitoruj swoje zarobki. Przekroczenie progu minimalnego wynagrodzenia spowoduje obowiązek opłacania składek.
- Konsultacja podatkowa – warto skonsultować się z doradcą podatkowym, aby zoptymalizować obciążenia podatkowe i składkowe. Specjalista pomoże dobrać najkorzystniejsze rozwiązania w twojej indywidualnej sytuacji.
Umowa zlecenie podczas urlopu macierzyńskiego może być korzystnym rozwiązaniem dla kobiet, które chcą zachować aktywność zawodową lub potrzebują dodatkowego źródła dochodu. Znajomość zasad opłacania składek ZUS w takiej sytuacji pozwala na świadome podejmowanie decyzji i uniknięcie nieprzyjemnych niespodzianek finansowych. Pamiętaj, że przepisy w tym zakresie mogą się zmieniać, dlatego zawsze warto zweryfikować aktualne regulacje przed podjęciem decyzji o pracy na umowę zlecenie podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego.